یراق آلات ضد حریق با استانداردهای UL

تکنولوژی ساخت درب ضد حریق، بیش از یک قرن است که در دنیا استفاده می‌شود. همان‌طور که از نام این درب برمی‌آید در برابر آتش‌سوزی و افزایش دما مقاوم بوده و علاوه بر این با قرار گرفتن در این شرایط، عملکردهای خاصی را از خود نشان می‌دهد. در یک درب ضد حریق، یراق آلات ضد حریق نیز به کار می‌رود. این یراق آلات از استانداردهای بالایی برخوردار هستند که توسط سازمان‌های بین‌المللی به آن‌ها اعطا می‌شود.

عملکرد درب و یراق آلات ضد حریق به‌گونه‌ای است که از نفوذ آتش و دود به یک اتاق یا فضا جلوگیری و از طرف دیگر می‌تواند روند خروج از ساختمان را تسهیل کرده و سرعت ببخشد. ساختمان‌هایی که در آن‌ها احتمال آتش‌سوزی بالاست، بهتر است از چنین درب‌ها و یراق آلاتی استفاده کنند. البته، استفاده از درب ضد حریق و یراق آلات آن در بسیاری از ساختمان‌های صنعتی و خدماتی، امری ضروری است که تخطی از آن، جرم محسوب می‌شود.

مهم‌ترین یراق آلات ضد حریق شامل دستگیره، قفل، لولا و آرام بند ضد حریق هستند. هرکدام از این یراق آلات را بررسی کرده و مزایای آن‌ها را شرح می‌دهیم. همچنین در بخشی جداگانه نیز استانداردهایی که درب ضد حریق و یراق آلات آن باید داشته باشند را شرح می‌دهیم. در صورتی‌ که قصد ایمن‌سازی هرچه بیشتر محل کار یا زندگی خود در برابر آتش‌سوزی را دارید، خواندن این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.

یراق آلات استاندارد UL درب ضد حریق
یراق آلات استاندارد UL درب ضد حریق

فروش انواع یراق آلات ضد حریق

انواع یراق آلات ضد حریق

یراق­ آلات درب، اصطلاحی است که شامل طیف وسیعی از لوازم جانبی درب و تقریبا همه قسمت‌های آن، به‌غیراز صفحه اصلی می‌شود. استاندارد UL علاوه بر مدت‌زمان و درجه حرارتی که یراق آلات می‌توانند در آتش‌سوزی تحمل کنند، ابعاد مناسب درب برای هر دسته از یراق­ آلات را نیز مشخص می‌کند. در ادامه این مقاله، انواع یراق آلات ضد حریق را بررسی می‌کنیم.

لولای درب ضد حریق

هر نوع درب به لولای مخصوص خودش نیاز دارد. درب ضد حریق نیز به لولای ضد حریق نیاز دارد. لولا یکی از مهم‌ترین یراق آلاتی است که مانع از نفوذ دود، آتش و حتی گرمای فضای در حال آتش‌سوزی به داخل فضایی که هنوز درگیر حریق نشده است، می­شود. لولاهای معمولی به‌راحتی در برابر آتش، ذوب‌شده، تاب برمی‌دارند و یا می‌شکنند. به‌این‌ترتیب، کل ساختار درب حتی اگر ضد حریق هم باشد، فرومی‌ریزد.

 وجود داشته باشد. ابعاد این لولا، طبق استانداردهای اروپایی 102 در 75 یا 102 در 67 میلی‌متر است. برای این نصب این یراق آلات ضد حریق از پین­های ثابت و مهره‌های ضد حریق استفاده می‌شود. به‌طورکلی، طبق بسیاری از استانداردهای معتبر، لولای درب ضد حریق باید نقطه ذوبی به‌اندازه حداقل 800 درجه سانتی‌گراد داشته باشد. به‌این‌ترتیب، این لولا تنها می‌تواند از متریال­های زیر ساخته شود:

  • برنج
  • برنز
  • فولاد و فولاد ضدزنگ

لولاهای ساخته شده از آلومینیوم یا مواد مشابه آن، نمی‌توانند ضد حریق باشند. همچنین این لولا معمولا به اشکال زیر، ساخته می‌شود:

  • لولای دوطرفه یا بادبزنی
  • لولای مخفی
  • لولای آرام­بند

لولا به‌عنوان یکی از یراق آلات ضد حریق به همراه سایر یراق­ آلات درب ضد حریق کار می‌کند. این قطعه با مقاومت خود در برابر دمای بالا، اجازه می‌دهد که ساکنین به‌راحتی و با صرف زمان مناسب، بتوانند با استفاده از دستگیره درب ضد حریق درب را باز کنند و محل حادثه را ترک کنند

لولا ضد حریق

دستگیره درب ضد حریق

دستگیره درب ضد حریق ، یکی از یراق آلات ضد حریق مهم محسوب می‌شود که عملکرد و نقش بسیار مهمی در هنگام آتش‌سوزی دارد. به این دستگیره، دستگیره خروج اضطراری یا پنیک نیز گفته می‌شود. این دستگیره درب را از داخل و با حرکت دادن اهرم‌های متقاطع و یا ریل‌های فشاری باز می‌کند. دستگیره ضد حریق نیز مانند دیگر یراق آلات درب ضد حریق باید مقاومت بالایی در برابر افزایش دما داشته و دچار خم‌شدگی یا شکستگی نشود.

کلمه پنیک (panic) که یکی از نام‌های دستگیره درب ضد حریق است در زبان انگلیسی به معنی ترس و وحشت است که نشان‌دهنده موقعیت‌هایی است که قرار است این دستگیره در آن‌ها مفید واقع شود.

البته، لازم به ذکر است که همه دستگیره‌های پنیک، لزوما ضد حریق نیستند. درواقع، دستگیره ضد حریق، علاوه بر داشتن ویژگی‌های دستگیره‌های پنیک یا خروج اضطراری، در برابر دمای بالا نیز مقاومت داشته و عملکرد خود را حفظ می‌کنند. این دستگیره خود از یراق آلات ضد حریق کوچک‌تری تشکیل‌شده است. از مهم‌ترین مکان‌هایی که در آن‌ها نصب این یراق­آلات اجباری است، عبارت‌اند از:

  • سینما
  • بیمارستان
  • مراکز تحقیقاتی
  • سالن‌های ورزشی
  • سوله‌های صنعتی
دستگیره آنتی پنیک

انواع دستگیره درب ضد حریق

دستگیره درب ضد حریق در دو نوع ساخته می‌شود:

1- دستگیره فشاری خروج اضطراری

2- دستگیره اهرمی خروج اضطراری

 در نوع فشاری این دستگیره، افراد با فشار دادن آن با بدن خود یا هل دادن، درب را از حالت قفل درآورده و می‌توانند به‌راحتی خارج شوند. این دستگیره نیز خود در انواع تک نقطه‌ای، دونقطه‌ای یا ماژولار ساخته می‌شود. دستگیره‌های تک نقطه‌ای تنها به یک نقطه از درب، متصل می‌شوند این در حالی است که دستگیره‌های دونقطه‌ای به بالا و پایین یا طرفین درب، متصل هستند. نقاط اتصال دستگیره‌های ماژولار را نیز می‌توان به‌دلخواه انتخاب کرد.

در نوع اهرمی که نوع قدیمی‌تر این نوع از یراق آلات ضد حریق است، افراد باید با کشیدن اهرم دستگیره، قفل درب را باز کنند. این دستگیره عمدتا به‌صورت افقی در میانه درب، نصب‌شده و اهرم آن، کمی از درب فاصله می‌گیرد.

از دیگر ویژگی‌های این دو دستگیره درب ضد حریق این است که تنها در قسمت داخلی درب، نصب می‌شوند و بنابراین، همواره رو به بیرون باز می‌شوند. به‌منظور محدودیت دسترسی از بیرون نیز می‌توان آن‌ها را از داخل، قفل کرد. قیمت دستگیره درب ضد حریق اهرمی معمولا از نوع فشاری آن، ارزان‌تر است بااین‌حال، ایمنی دستگیره‌های فشاری، بالاتر است. البته مسئله قیمت معمولا به برند سازنده نیز بستگی دارد.

دستگیره خروج اضطراری

قفل درب ضد حریق

یکی از مهم‌ترین انواع یراق آلات ضد حریق ، قفل ضد حریق است. آنچه سبب می‌شود یک درب ضد حریق، به‌خوبی هنگام آتش‌سوزی، بسته بماند یا به‌راحتی از داخل توسط دستگیره‌های ضد حریق باز شود، قفل ضد حریق آن است.

قفل و اجزای سازنده‌اش باید به‌خوبی در برابر حریق و دمای بالا، مقاومت داشته باشند. این ویژگی در مورد این ابزار، نسبت به دیگر یراق آلات ضد حریق ، اهمیت بیشتری دارد چراکه این وسیله از یراق­آلات کوچک‌تر بیشتری تشکیل‌شده است که عدم عملکرد درست و مناسب حتی یکی از آن‌ها، سبب ازکارافتادن کل سیستم درب ضد حریق می‌شود. به همین دلیل، قفل‌های ضد حریق عمدتا بدنه‌ای عایق در برابر حرارت حتی در دماهای بسیار بالا دارند. متعاقبا، امکان استفاده از این وسیله، پس از آتش‌سوزی نسبت به دیگر یراق آلات درب ضد حریق ، بیشتر است.

قفل درب ضد حریق ، خود شامل انواع زیر است:

  • قفل‌های الکترومغناطیسی
  • قفل‌های الکتریکی
  • قفل‌های کارتی
  • قفل­های هوشمند با قابلیت تشخیص اثرانگشت

بیشتر این قفل­ها نه با دست بلکه با فرمان‌های الکتریکی و الکترومغناطیسی از راه دور، کارت‌های امنیتی یا با استفاده از اثرانگشت، باز می‌شوند. از دیگر ویژگی‌های قفل درب ضد حریق این است که می‌توان آن را به انواع سنسور دود و آتش، مجهز کرد.

قفل درب ضد حریق

آرام بند ضد حریق

در یک حادثه آتش‌سوزی، پس از خروج افراد از محل باید مطمئن بود که درب، پشت سر آن‌ها بسته خواهد شد. در اینجا، آرام بند ضد حریق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین یراق آلات ضد حریق ، مطرح می‌شود. در نبود این وسیله و با وجود خروج سریع و پراسترس افراد از محل و عدم امکان بستن درب به‌صورت دستی، آتش، قطعا به فضاهای بیشتری نفوذ کرده و خسارات بیشتری به بار می‌آورد.

آرام­بند، درواقع­­، تشکیل‌شده از یک سری قطعات مکانیکی و جک است که درب را با سرعت مشخصی می‌بندد. ازآنجاکه درب‌های ضد حریق، رو به بیرون باز می‌شوند، آرام­بند درب نیز معمولا بیرون درب نصب می‌شود. به همین دلیل، مقاومت آن در برابر دمای بالا باید حتی بیشتر از مقاومت سایر یراق آلات ضد حریق باشد.

آرام ­بند نیز مانند قفل از قطعات داخلی بسیاری تشکیل‌شده است. به همین دلیل، مسئله عایق بودن پوشش آن نسبت دما بسیار مهم است. همچنین، آرام‌بندهای ضد حریق با گرید A از استاندارد UL به‌راحتی پس از آتش‌سوزی نیز قابل‌استفاده هستند.

ضوابط یراق آلات درب ضد حریق 

یک درب ضد حریق باید حتما از مصالح مقاوم در برابر آتش، مانند فولاد، چوب، شیشه و گزینه‌های جدیدتر مانند فایبرگلاس با لعاب مناسب، ساخته شده باشد. این درب‌ها باید مجهز به ابزارهایی برای قفل مثبت درب و یک یا تعدادی بازوی هیدرولیکی یا لولاهای فنری برای بستن شدن هستند.

هم خود درب و هم یراق ­آلات آن باید در برابر دمای بسیار بالا، مقاومت داشته و نه تنها به خوبی کار کنند بلکه ویژگی‌های خاصی را از خود به نمایش بگذارند. به همین منظور، سازمان‌های بین‌المللی مختلفی اقدام به سنجش مقاومت یراق ­آلات و درب‌های تولیدشده تحت عنوان ضد حریق می‌کنند. این سازمان‌ها آزمایشات مختلفی را بر روی یراق­ آلات شرکت‌ها انجام می‌دهند و در صورت تائید شدن عملکرد مؤثر آن‌ها، به آن برند، گواهی‌نامه‌های معتبر اعطا می‌کنند.

سازمان‌های آتش‌نشانی نیز با بازرسی‌های مکرر از ساختمان‌هایی که ملزم به استفاده از درب و یراق آلات ضد حریق هستند، اعتبار این گواهی‌نامه‌ها می‌سنجند. درواقع، می‌تواند گفت که یراق­ آلات مورد تائید سازمان آتش‌نشانی، همان یراق آلاتی هستند که توسط نهادها و استانداردهای بین‌المللی تائید شده‌اند.

یراق آلات استاندارد UL درب ضد حریق

یراق آلات درب ضد حریق
یراق آلات درب ضد حریق

سازمان‌های بین‌المللی معتبر و مختلفی هستند که با همکاری با سازمان‌های آتش‌نشانی، اقدام به ارائه گواهی‌نامه‌های ضد حریق به درب‌ها و یراق­آلات آن‌ها می‌کنند. معروف‌ترین استاندارد پذیرفته‌شده در دنیا، استاندارد UL/ANSI 263 یا به‌اختصار UL است. این استاندارد، توسط موسسه ملی استاندارد آمریکا و کانادا برای سنجش مقاومت ساختمان‌ها در برابر آتش‌سوزی استفاده‌شده و امروزه در سراسر دنیا به کار می‌رود.

 استاندارد UL تعیین می‌کند که درب یا یراق­آلات آن، چه میزان حرارت را تا چه مدتی می‌توانند تحمل کنند. مقاومت در برابر حریق به مدت 20 دقیقه، 45 دقیقه، یک ساعت، یک و نیم ساعت و سه ساعت، ازجمله عباراتی هستند که توسط این استاندارد به یراق­آلات، اطلاق می‌شوند.

این سیستم، یراق آلات ضد حریق را ازلحاظ کیفی با حروف A تا E نشانه‌گذاری می‌کند. حرف A به معنی بالاترین و حرف E به معنی کمترین مقاومت در برابر حریق است. ازآنجاکه این حروف بر روی یراق­ آلات، چندان قابل‌مشاهده نیستند، سازمان UL و سازمان‌های آتش‌نشانی از مصرف‌کنندگان این یراق­آلات می‌خواهند که عبارت UL یا حرف F (مخفف Fireproof به معنی ضد حریق) را درجایی در اطراف یراق­آلات، مهر کنند.

خرید و قیمت یراق آلات ضد حریق

درب های ضد حریق عمدتا با یراق ­آلات آن‌ها ارائه می‌شوند، بااین‌حال گاه می‌توان با خرید یراق­آلات جدیدتر، امنیت و کارایی درب‌ها بهتر کرد. در خرید یراق آلات ضد حریق به چند نکته اساسی زیر باید دقت کرد:

  • سایز درب
  • تعداد موردنیاز از یراق­ آلات
  • محل نصب درب و بررسی امکان نفوذ رطوبت به یراق­ آلات
  • وزن درب
  • تک لنگه یا دو لنگه بودن درب
  • تعداد متوسط نفراتی که ممکن است طی حادثه حریق، قصد خروج از درب را داشته باشند

این موارد می‌تواند بر انتخاب یراق­ آلات با اندازه و سرعت‌های متفاوت در عملکرد، تأثیرگذار باشد.

درنهایت نیز مسئله قیمت مطرح می‌شود. هرچه کیفیت و رتبه یراق ­آلات در استانداردهایی مانند UL بالاتر باشد، قیمت یراق ­آلات نیز بالاتر می‌رود. در حال حاضر، بهترین یراق آلات درب ضد حریق ، توسط کشورهایی مانند ایتالیا، آمریکا، آلمان و در سال‌های اخیر، ترکیه تولید می‌شوند که برخی برندها و محصولات آن‌ها وارد کشور ما نیز می‌شوند.

سخن آخر درباره یراق آلات درب ضد حریق

یراق آلات ضد حریق ، یراق آلاتی هستند که بر روی انواع درب خروج اضطراری نصب می‌شوند. آن‌ها کمک می‌کنند که درب موردنظر در زمان وقوع حادثه، به‌خوبی باز و بسته شده و افراد بتوانند به‌راحتی از آن خارج شوند. از دیگر مزایای یراق آلات درب ضد حریق این است که مانع از گسترش و نفوذ دود و آتش به نقاط درگیر نشده، ساختمان می‌شوند. اصلی‌ترین این یراق آلات شامل لولا، آرام­بند، دستگیره و قفل درب ضد حریق می‌شوند.

یراق آلات ضد حریق ، توسط سازمان‌ها و استانداردهایی مانند UL و BWF رتبه‌بندی شده و عملکرد و مقاومت هرکدام در برابر حریق برحسب زمان و درجه سلسیوس، مشخص می‌شود. این یراق­آلات، قابل‌نصب بر روی انواع درب تک لنگه و دو لنگه و ساخته­ شده از چوب، شیشه یا فلز هستند. بهترین تولیدکنندگان این یراق ­آلات در دنیا نیز کشورهایی مانند ایتالیا و امریکا هستند.