قفل و دستگیره

قفل و دستگیره درب از مهم‌ترین یراق‌آلات آن به شمار می‌روند. این دو وسیله گاه به‌صورت جدا از هم و گاه با یکدیگر عرضه می‌شوند. در هنگام انتخاب دستگیره و قفل درب در درجه اول باید به نوع موردنیاز خود با توجه به انتظارات و محل نصب توجه داشته باشیم چراکه انواع دستگیره و قفل در بازار، چه ازنظر مکانیسم و چه ازنظر ظاهر، متفاوت هستند. در درجه بعدی نیز باید به جنس این یراق‌آلات توجه داشت.

قیمت قفل و دستگیره به مجموعه‌ای از این عوامل بستگی دارد. در ادامه، انواع قفل و دستگیره و بهترین متریالی که این یراق‌آلات از آن‌ها ساخته می‌شوند، می‌پردازیم.

انواع دستگیره و قفل درب داخل ساختمان

قفل و دستگیره که برای مصارف داخلی ساختمان ساخته می‌شوند معمولا به همراه یکدیگر به فروش می‌رسند. دستگیره این یراق‌آلات ازنظر شکل ظاهری به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
• پلاک
• رزت (دو تکه)

دستگیره پلاک ، دستگیره‌ای است که قسمت دسته و قسمتی از آن که با مغزی قفل درگیر می‌شود، به‌صورت یکپارچه ساخته می‌شوند. این دستگیره، معمول‌ترین نوع در بازار است و تنوع طرح بالایی دارد. دستگیره دو تکه  اما دستگیره‌ای است که از دو قسمت مجزا تشکیل‌شده است. به‌این‌ترتیب، قسمت دسته و پایه آن باید به‌صورت جداگانه نصب شوند. این دستگیره، ظاهری مدرن‌تر نسبت به دستگیره‌های پلاک داشته اما ازنظر تنوع طرح و شکل، محدودتر هستند. دستگیره رزت یا دوتکه برای درب‌های چوبی و ضد سرقت گزینه‌ای ایده آل محسوب می‌شود.

انواع قفل درب داخل ساختمان

قفلی که روی هر یک از دستگیره‌های ذکرشده و در داخل درب نصب می‌شود نیز می‌تواند انواع متفاوتی داشته باشد. مهم‌ترین انواع قفل که در داخل یا درب ورودی ساختمان نصب می‌شوند، عبارت‌اند از:

• قفل معمولی کلیددار
• قفل ضد سرقت
• قفل سوئیچی

در این میان، قفل‌های معمولی کلید‌دار بیشتر برای درب‌های داخلی مانند اتاق‌خواب یا اتاق‌های اداری استفاده می‌شوند. این قفل‌ها قابلیت هماهنگی با انواع دستگیره درب را دارند. قفل و دستگیره درب آهنی که بیشتر برای تراس و انباری استفاده می‌شود، معمولا از این بوده و به¬صورت و پلاک ساخته می‌شود.

قفل‌های سوئیچی، به‌منظور باز و بسته کردن قفل، از یک سوئیچ که بر روی دستگیره نصب‌شده است، استفاده می‌کنند. این قفل‌ها یا از هر دو طرف سوئیچی بوده یا از یک طرف کلیددار و از طرف دیگر سوئیچی هستند که نوع دوم، به دلیل فراهم آوردن حریم خصوصی بیشتر در عین امنیت و کاهش خطر گیر افتادن در فضا برای درب¬های چوبی سرویس‌های بهداشتی یا اتاق‌های اداری، استفاده می‌شود. قیمت قفل درب چوبی با دستگیره سوئیچی معمولا بیشتر از قفل¬های کلیددار است.

قفل ضد سرقت نیز معمولا برای درب‌های ضد سرقت ورودی ساختمان، مورداستفاده قرار می‌گیرد. این قفل به‌جای یک زبانه مستطیل شکل چندین زبانه معمولا گرد دارد که سبب کاهش احتمال نفوذ سارقین می‌شود. این قفل که معمولا به همراه دستگیره روزتی ارائه می‌شود به شکل‌های کلیددار، سوئیچی از یک طرف یا کاملا هوشمند ارائه می‌شود.

قفل ضد سرقت هوشمند، بدون دخالت کلید و تنها به‌صورت الکترونیکی باز و بسته می‌شود. این دستگیره و قفل را می‌توان با انواع روش‌ها مانند اثرانگشت (بیومتریک)، کارت، اعمال جریان الکتریکی، کنترل از راه دور و حتی دستوراتی که از طریق اپلیکیشن¬های خانه هوشمند به شبکه داخلی اینترنت خانه ارسال می‌شود، باز و بسته کرد.

دیگر انواع دستگیره و قفل

علاوه بر دستگیره و قفل داخلی و ورودی یک ساختمان، انواع دیگری از این یراق‌آلات نیز ارائه می‌شوند که بیشتر برای درب‌های ورودی حیاط و محیط‌های باز استفاده می‌شوند. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
• دستگیره و قفل پاساژ (به صورت که یک دستگیره گرد یا مربعی با ورودی کلید روی آن)
• قفل شب‌بند یا کمکی
• قفل درب حیاط در انواع کله گاوی و غیره
• دستگیره دوپیچ
• دستگیره تک‌پیچ
• دستگیره تزئینی
جنس قفل و دستگیره درب

بهترین متریالی که برای ساختن قفل و دستگیره درب “door hardware” به کار می‌رود، استیل ضدزنگ است. قیمت دستگیره و قفل درب چوبی و حتی دیگر انواع درب، بستگی زیادی به این موضوع دارد. استیل ضدزنگ از مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی، ضربه و فشار برخوردار است. البته مغزی قفل را معمولا از برنج و هسته مرکزی آن را از چدن می‌سازند تا مقاومت بالایی در برابر حریق نیز داشته باشد.

بااین‌حال، بدنه یک قفل نباید به‌هیچ‌وجه از چدن باشد چراکه این آلیاژ به‌شدت شکننده است.
در درجه بعدی پس از فولاد ضدزنگ، آلیاژ زاماک قرار دارد که مشتق شده از فلز روی بوده و خواصی نسبتا مشابه با فولاد ضدزنگ دارد. دیگر متریالی که برای ساخت دستگیره و قفل استفاده می‌شوند از دوام و کیفیت کمتری برخوردار هستند و طبیعتا قیمت کمتری دارند.